Biuletyn Informacji Publicznej
Miasto i Gmina Ćmielów : www.cmielow.pl

Usuwanie drzew i krzewów z terenu nieruchomości:

28 sierpnia 2015 r. weszły w życie duże zmiany ustawy o ochronie przyrody (UOP) dotyczące usuwania drzew i krzewów, które wprowadza art. 29 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw [2].

W art. 53 ustawy [2] są przepisy przejściowe dotyczące niezakończonych decyzją ostateczną postępowań w sprawie zezwoleń, opłat i kar za usuwanie drzew i krzewów.

W art. 55 ust. 2-4 ustawy [2] są przepisy przejściowe dotyczące obowiązywania dotychczasowych rozporządzeń do art. 85 ust. 4, art. 82 ust. 3 i art. 104 ust. 19 UOP.

Na usunięcie drzewa lub krzewu wymagane jest zezwolenie, w którym ustala się opłatę (jeżeli jest wymagana) za usunięcie drzewa lub krzewu oraz termin usunięcia, przesadzenia lub posadzenia innych (art. 83-84 UOP).

Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, a w przypadku gdy zezwolenie dotyczy usunięcia drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków – wojewódzki konserwator zabytków (Art. 83a. 1 UOP).

Zezwolenie wydane jest na wniosek (art. 83 UOP):

• posiadacza nieruchomości (za zgodą właściciela tej nieruchomości),
• właściciela urządzeń związanych z przesyłem tj. urządzeń do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych podobnych urządzeń (jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń).

Zgoda właściciela nieruchomości nie będzie wymagana w przypadku wniosku złożonego przez:

• spółdzielnię mieszkaniową,
• wspólnotę mieszkaniową, w której właściciele lokali powierzyli zarząd nieruchomością wspólną zarządowi,
• zarządcę nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa,
• w innym przypadku wniosku złożonego przez użytkownika wieczystego lub posiadacza nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym.

Co wniosek o wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu będzie musiał zawierać określone jest w art. 83b ust. 1 UOP.

Zezwolenie nie będzie wymagane na usuwanie (art. 83f ust. 1 UOP):

1) drzew i krzewów, których wiek nie przekracza 10 lat;
2) krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin, z wyłączeniem krzewów w pasie drogowym drogi publicznej, na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz na terenach zieleni;
3) drzew, których obwód pnia na wysokości 5 cm nie przekracza:
a) 35 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
b) 25 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew;
4) drzew lub krzewów na plantacjach lub w lasach;
5) drzew lub krzewów owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;
6) drzew lub krzewów usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
7) drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wału przeciwpowodziowego i terenu w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;
8) drzew lub krzewów, które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
9) drzew lub krzewów stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
10) drzew lub krzewów usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych;
11) drzew lub krzewów usuwanych z obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową;
12) drzew lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony lub zadań ochronnych parku narodowego lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000;
13) prowadzenia akcji ratowniczej przez jednostki ochrony przeciwpożarowej lub inne właściwe służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
14) drzew lub krzewów stanowiących złomy lub wywroty usuwanych przez:
a) jednostki ochrony przeciwpożarowej, jednostki Sił Zbrojnych RP, właścicieli urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, zarządców dróg, zarządców infrastruktury kolejowej, gminne lub powiatowe jednostki oczyszczania lub inne podmioty działające w tym zakresie na zlecenie gminy lub powiatu,
b) inne podmioty lub osoby, po przeprowadzeniu oględzin przez organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu, potwierdzających, że drzewa lub krzewy stanowią złom lub wywrot;
15) drzew lub krzewów należących do gatunków obcych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 120 ust. 2f UOP.

W przypadkach ww. pkt 13 i pkt 14 lit. a, podmiot w terminie 30 dni od dnia usunięcia drzewa lub krzewu będzie musiał przekazać, do organu właściwego do wydania zezwolenia na usunięcie, informację o terminie, miejscu i przyczynie ich usunięcia oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów, a także dokumentację fotograficzną przedstawiającą usunięte drzewo lub krzew.

Natomiast z oględzin, o których mowa w ww. pkt 14 lit. b będzie musiał być sporządzony protokół zawierający w szczególności informację o terminie, miejscu i przyczynie usunięcia drzewa lub krzewu oraz liczbie drzew lub powierzchni usuniętych krzewów oraz będzie musiała być dołączona do protokołu dokumentacja fotograficzna przedstawiająca usunięte drzewo lub krzew.

Nie będzie pobierana opłata za usunięcie (art. 86 ust. 1 UOP):

1) drzew lub krzewów, na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie;
2) drzew lub krzewów, na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;
3) drzew lub krzewów, jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków;
4) drzew lub krzewów, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego (tj. urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych podobnych urządzeń);
5) drzew lub krzewów, które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz lub kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi;
6) drzew lub krzewów w związku z przebudową dróg publicznych i lub linii kolejowych;
7) które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane drzew, których obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm nie przekracza:
a) 75 cm – w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
b) 50 cm – w przypadku pozostałych gatunków drzew
– w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego lub do innego użytkowania zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
8) krzewów, których wiek nie przekracza 25 lat, w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego lub do innego użytkowania zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
9) drzew lub krzewów w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew lub krzewów na terenach zieleni;
10) drzew lub krzewów, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości;
11) topoli o obwodzie pnia mierzonym na wysokości 130 cm wynoszącym powyżej 100 cm, nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków;
12) drzew lub krzewów, jeżeli usunięcie wynika z potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych;
13) drzew lub krzewów z grobli stawów rybnych;
14) drzew lub krzewów, jeżeli usunięcie jest związane z regulacją i utrzymaniem koryt cieków naturalnych, wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń wodnych służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz ochronie przeciwpowodziowej w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń;
15) drzew lub krzewów usuwanych z terenu poligonów lub placów ćwiczeń, służących obronności państwa.

Opłata za usunięcie drzewa ustalana będzie na podstawie stawki zależnej od obwodu pnia mierzonego na wysokości 130 cm i od tempa przyrostu pnia drzewa na grubość poszczególnych rodzajów lub gatunków drzew oraz współczynników różnicujących stawki w zależności od lokalizacji drzewa. Opłata za usunięcie krzewu ustalana będzie na podstawie stawki za usunięcie jednego metra kwadratowego powierzchni pokrytej krzewami (wielkość powierzchni rzutu poziomego krzewu) oraz współczynników różnicujących stawkę w zależności od lokalizacji krzewu. (art. 85 UOP).

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wymierzy administracyjną karę pieniężną za (art. 88 ust. 1 UOP):

1) usunięcie drzewa lub krzewu bez wymaganego zezwolenia;
2) usunięcie drzewa lub krzewu bez zgody posiadacza nieruchomości;
3) zniszczenie drzewa lub krzewu;
4) uszkodzenie drzewa spowodowane wykonywaniem prac w obrębie korony drzewa.

Kara w przypadku ww. pkt 1-3 ustalana będzie w wysokości trzykrotnej  dwukrotnej opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu, a w przypadku ww. pkt 4 – w wysokości 0,6 opłaty za usunięcie drzewa. W przypadku usunięcia drzewa lub krzewu obumarłego albo nierokującego szansy na przeżycie, złomu lub wywrotu, kara będzie obniżana się o 50%. W przypadku usunięcia albo zniszczenia drzewa lub krzewu, albo uszkodzenia drzewa w okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności, nie będzie wymierzana kara. Organ może umorzyć 50% wymierzonej kary osobom fizycznym, które na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej usunęły lub zniszczyły drzewo lub krzew albo uszkodziły drzewo, w przypadku gdy osoby te nie są w stanie uiścić kary w pełnej wysokości bez znacznego uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, jeżeli dochód miesięczny na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. (art. 89 UOP). 

Czynności, o których mowa w art. 83–89 UOP (dotyczące zezwoleń, opłat i kar), w zakresie, w jakim są one wykonywane przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, w odniesieniu do nieruchomości będących własnością gminy – z wyjątkiem nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu – wykonuje starosta, a jeżeli prezydent miasta na prawach powiatu sprawuje funkcję starosty – to czynności te od 2016 r. będzie wykonywał marszałek województwa (art. 90 UOP).

Uwaga. „Tereny zieleni” to wg zmienionej definicji: „tereny urządzone wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, znajdujące się w granicach wsi o zwartej zabudowie lub miast, pełniące funkcje publiczne estetyczne, rekreacyjne, zdrowotne lub osłonowe, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, oraz cmentarze, a także zieleń towarzysząca drogom na terenie zabudowy ulicom, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, oraz obiektom dworcom kolejowym i oraz obiektom przemysłowym” (art. 5 pkt 21 UOP).

Do UOP dodane są definicje dla pojęć: drzewo, krzew, wywrot, złom, żywotność drzewa lub krzewu.

Ważne, aby inwestorzy w harmonogramie prac uwzględnili, że usuwanie drzew lub krzewów może być poza okresem lęgowym ptaków [4], że odstępstwa od zakazów usuwania gniazd mogą być od dnia 16 października do końca lutego (art. 52.2. UOP), a ponadto że najpierw muszą uzyskać pozwolenie na rozbiórkę lub na budowę, bo wg nowego art. 83d ust. 5 UOP:

5. Jeżeli przyczyną usunięcia drzewa lub krzewu jest realizacja inwestycji wymagającej uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu może zostać wykonane pod warunkiem uzyskania pozwolenia na rozbiórkę lub pozwolenia na budowę, które kolidują z drzewami lub krzewami, będącymi przedmiotem zezwolenia. Przepisu nie stosuje się do inwestycji liniowych celu publicznego.

Uwaga. UOP po zmianie nadal nie definiuje pojęcia „usuwanie”, a wg wykładni językowej należy przyjąć, że usunięciem drzewa lub krzewu będzie zarówno jego ścięcie lub wykarczowanie, jak również jego wykopanie z korzeniami w tym również połączone z przeniesieniem w inne miejsce i posadzenie go w tym miejscu.

Uwaga. Zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu wymagane jest jedynie na usuwanie ich z terenu danej nieruchomości, natomiast nie jest wymagane na przemieszczanie ich w obrębie tej nieruchomości. Dlatego też, zgodnie z orzecznictwem, przesadzenie drzew lub krzewów w ramach tej samej nieruchomości nie podlega karze, jeżeli zachowały swoją żywotność.

Uwaga. Od 3.03.2011 r. przedsiębiorca, na rzecz którego ustanowiono służebność przesyłu, ma obowiązek usuwania drzew, krzewów lub gałęzi zagrażających funkcjonowaniu urządzeń związanych z przesyłem, na usuwanie których musi uzyskać zezwolenie, chociaż jest zwolniony z opłaty za ich usunięcie. Jednakże przedsiębiorca zobowiązany jest wypłacić wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu i ewentualne odszkodowanie za usunięcie drzew lub krzewów ustalone w umowie o tę służebność (art. 39a [3], art. 83e UOP).

Interpretacja GDOŚ z 2.02.2015 r. – Usuwanie drzew i krzewów a ochrona gatunkowa ptaków i innych zwierząt

Podstawa prawna

[1] Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (UOP) – Dz. U. z 2013 r. poz. 627, ze zm.
[2] Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. z 2015 r. poz. 1045
[3] Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach – Dz. U. z 2014 r. poz. 1153, ze zm.
[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt – Dz. U. z 2014 r. poz. 1348

Słowniczek pojęć:

• tereny zieleni – tereny urządzone wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, pełniące funkcje publiczne, a w szczególności parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzysząca drogom na terenie zabudowy, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym oraz obiektom przemysłowym;
• drzewo – wieloletnią roślinę o zdrewniałym jednym pędzie głównym (pniu) albo zdrewniałych kilku pędach głównych i gałęziach tworzących koronę w jakimkolwiek okresie podczas rozwoju rośliny;
• krzew – wieloletnią roślinę rozgałęziającą się na wiele równorzędnych zdrewniałych pędów, nietworzącą pnia ani korony, niebędącą pnączem;
• wywrot – drzewo lub krzew wywrócone w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej;
• złom – drzewo, którego pień uległ złamaniu, lub krzew, którego pędy uległy złamaniu w wyniku działania czynników naturalnych, wypadku lub katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, lub katastrofy budowlanej;
• żywotność drzewa lub krzewu – prawidłowy przebieg ogółu procesów życiowych drzewa lub krzewu;
• zadrzewienie – pojedyncze drzewa, krzewy albo ich skupiska niebędące lasem w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2014 r. poz. 1153 oraz z 2015 r. poz. 349) lub plantacją, wraz z terenem, na którym występują, i pozostałymi składnikami szaty roślinnej tego terenu;
• plantacja – uprawę drzew lub krzewów o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha, założoną w celu produkcyjnym.